Mediaopvoeding en het werk van een Maatschappelijk Werker of Sociaal Pedagogisch Hulpverlener. Het is voor sommigen nog een onbekende mix van twee werelden. Toch gaan er steeds meer zorgorganisaties actief aan de slag met een scholing voor begeleiders. Zij kunnen hierdoor bijdragen aan de mediawijsheid van de cliënten. Begeleiders kunnen voorlichting geven over de risico’s en initiatief nemen om het leven van clienten te verrijken met media. Door tijdens hun werk dit op professionele wijze op te pakken, dragen zij actief bij aan het voorkomen van een digitale kloof.
Tijdens de Week van de Mediawijsheid 2013 besteden verschillende organisaties op allerlei manieren aandacht aan mediawijsheid. Dit jaar is het thema ‘Media verrijken je leven’.
Speciaal voor deze week verzamelde deTweetFabriek zeventwintig handreikingen die jij als hulpverlener goed kunt gebruiken. Handreikingen die jouw algemene kennis verschaffen over internet, social media en de digitalisering. De meeste zijn speciaal geschreven gericht op een vakgebied of doelgroep. Zie het als praktische handvatten om kennis en inzicht te krijgen over hoe je samen met je cliënt, zijn of haar leven kunt gaan verrijken met media.
Alle handreikingen zijn direct te downloaden door op de titel te klikken. Ik wens jouw en je client(en) veel mediawijsheid toe met deze verzameling. Wil je samen met je team een workshop of scholing? Neem contact op met deTweetFabriek voor meer informatie.
Superhandig overzicht van Mediawijzer. Wat is mediawijsheid nou precies? Deze handreiking laat middels competentiegroepen en niveaus zien wat er allemaal bij mediawijsheid komt kijken. Handig om als basiskennis eens door te lezen en te gebruiken bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van materiaal, infoavond, competentiekaarten of het formuleren van een leerdoel in een zorgplan.
Wil je als organisatie, team of afdeling aan de slag met social media? Deze handreiking van TNT bevat in vier pagina’s de kernpunten samen van hoe je online een ambassadeur kunt zijn voor jouw organisatie. Uitleg over de richtlijnen, basisprincipes, een stroomschema hoe je om gaat met uitlatingen over je organisatie en wat zijn de do’s en don’ts. De VGN draagt deze handreiking aan bij hun leden als model om te gebruiken.
Sociale Media en schoolveiligheid. Handig overzicht van de strafbare feiten en de risico’s van sociale media gemaakt door de politie. Het document is geschreven met de focus op scholen. De vertaalslag naar de hulpverlening is eenvoudig te maken. Dat maakt deze handreiking prettig leesbaar en prima te gebruiken om collega’s of cliënten te informeren tijdens een vergadering of verdiepingsmoment.
Hoe ga je een geprek aan over internet met je cliënt of bewoner? Hoe eenvoudig het ook lijkt, uit ervaring en gesprekken blijkt het vaak toch lastiger om dit ‘even’ te doen. Sanne van der Hagen van Noxqs en Sonja Heijkamp van deTweetFabriek hebben -geïnspireerd door Mijn Kind Online- het maar eens op een rijtje gezet. Deze handreiking geeft concrete tips hoe je een gesprek over internet en social media kunt aangaan.
Deze handleiding is in 2012 tot stand gekomen na onderzoek bij Vitree. Samen met de werkmap een handige tool speciaal voor begeleiders die werken met jongeren met een licht verstandelijke beperking. Geschreven vanuit de competentiegerichte benadering en prettig leesbaar en bedoelt om samen met de jongeren aan de slag te gaan met een aantal concrete zaken zoals e-mail, Google, chatten, reclames enz.
Deze gids is gemaakt voor Wmo-raden, maar is ook interessant voor cliëntenorganisaties, gemeenten en andere organisaties die via social media in contact willen komen met hun achterban. Je leest hierin hoe u social media slim inzet om uw doel en doelgroepen te bereiken.
Online contact maken met de buurt gaat steeds vaker plaats vinden in de toekomst. Steeds meer organisatie zijn te vinden op de sociale media. Als je wilt starten met social media in je werk en je hebt een Twitteraccount, dan zijn deze 10 geboden voor welzijnswerkers van Anneke Krakers een goede leidraad om je online te profileren. Wees jezelf en wees leergierig zijn twee van de tien geboden.
Wie de opleiding MWD gedaan heeft of er nog mee bezig is, is met de volgende 18 competenties bekend. Het zijn de kaders om je vak te leren en te toetsen of je de werkvloer op mag gaan. deTweetFabriek wil je met deze handreiking laten zien wat mediawijsheid betekend voor jouw werk als maatschappelijk werker. Je krijgt uitleg hoe je de verschillende competenties mediawijs kunt benaderen.
Met de WMO in opkomst ligt er voor hulpverleners een taak om wijkgerichter te gaan werken. Een wijkmedia project kan daar een onderdeel van zijn. Samen met de buurt middels media aan de slag met de directe leefomgeving. Deze publicatie van Media4Me (Ed Klute) bevat toepassingen van lokale media zoals wijkwebsites en buurtschouwen. Het is een wegwijzer voor initiatiefnemers, professionals en beleidsmakers die meer willen met media en internet.
Ineens staat je cliënt in de belangstelling staat bij de media. De kleine krantenberichtjes, in een docu bij deVijfdedag, SBS6 nieuws, Document, de babbelbox bij Man bijt Hond, of bij Nieuwsuur. Soms kiezen mensen zelf om mee te werken aan de media, maar soms is een journalist in de voortuin een complete verrassing. Mijn ervaring is dat cliënten daarna vaak verbolgen over hoe hun verhaal toch zo afwijkend in de krant of in de docu terug te zien is. Als jouw cliënt iets wil ondernemen met de media is het goed om samen de voor en nadelen eens te bespreken. Slachtofferhulp schreef een mooie handleiding over hoe je om kunt gaan met media-aandacht als slachtoffer, getuige of nabestaande.
Een handreiking voor mediacoaches en opvoedingsprofessionals. MiraMedia geeft in deze handreiking duidelijk weer dat allochtone ouders dezelfde knelpunten ervaren als autochtone ouders bij de mediaopvoeding van hun kinderen. Toch zijn er ook verschillen. Allochtone ouders zijn moeilijker bereikbaar voor mediacoaches en organisaties. Om deze ouders wel te bereiken en te ondersteunen bij de mediaopvoeding wordt samenwerken met migrantenorganisaties en allochtone sleutelfiguren benoemd als essentieel. Hoe je dat kunt aanpakken lees je in het document. Voor hulpverleners die met allochtone jongeren werken is er ook een verkennende notitie uit 2010 van Kenniscentrum voor emancipatie en participatie. Zeker het lezen waard. Allochtone jongeren Mediagebruik en mediawijsheid
Voor begeleiders in de verstandelijke gehandicaptenzorg is dit een fantastisch handboek over de computer en het internetgebruik. Het bestaat uit modules, picto’s, opdrachten, antwoordbladen en digitips. Afhankelijk van de doelen van je bewoner of cliënt kun je samen met een module aan de slag. Het complete handboek is beschikbaar via Erica.van-Harn@sheerenloo.nl
Handreiking voor verzorgenden en verpleegkundigen. Was internet in eerste instantie vooral een plek waar je over alle mogelijke onderwerpen informatie kon vinden, met de komst van de sociale media kun je heel gemakkelijk zelf informatie online delen met anderen. Deze ontwikkeling is zeker positief, ook voor jou als verpleegkundige of verzorgende. Tegelijkertijd vraagt het gebruik van sociale media door jou speciale aandacht met name vanwege de bescherming van de privacy van de zorgvrager.
Een wereld vol kansen. Social media maken een stormachtige ontwikkeling door. Ouders, jongeren en professionals lijken tegenwoordig allemaal ‘online’. Het lijkt voor de hand liggend om hierop in te spelen, maar het is vaak onduidelijk wat deze ontwikkeling voor de jeugdgezondheidszorg (JGZ) kan betekenen. Dat is de reden waarom het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid de social media onder de loep hebben genomen. In deze handreiking nemen zij u mee in de wereld van de social media. Zij gaan in op de kansen die deze nieuwe vorm van communiceren biedt en bieden handvatten die kunnen helpen bij het daadwerkelijk ‘aan de slag gaan’. Zij hopen u als JGZ-professional of als manager te enthousiasmeren en te activeren om met social media in de JGZ te starten.
Zorgplannen hebben op iedere zorginstelling een andere vorm en inhoud. Andere termen, andere bewoordingen en het hangt van de schrijver af in welke stijl er geschreven wordt. Zorgplannen hebben wel een aantal dingen gemeen; er staan doelen in, die beschreven zijn vanuit de verschillende leefgebieden. Het is belangrijk om te beseffen dat vrijwel op elk leefgebied een link te vinden is met mediawijsheid. Wanneer we kijken naar de verschillende leefgebieden, die zijn opgesteld in het kader van de kwaliteitsbevordering van de gehandicaptenzorg zien je al snel dat mediawijsheid op elke leefgebied van invloed is.
Sociale media bieden nieuwe uitdagingen en kansen voor de kerk. Dit document richt zich op voorgangers, kerkelijk werkers en vrijwilligers binnen de kerk, met name de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Na een algemene inleiding wordt er in dit document vanuit drie perspectieven gekeken naar het gebruik van internet en sociale media: als presentatie, vanuit interne en vanuit externe communicatie. Dit document is een handreiking voor een gedragscode in de breedste zin van het woord. Deze kan dienen om een kader te hebben bij het gesprek over internet en sociale media. De opzet is positief en negatief. Positief door te benoemen waaraan gedacht moet worden. Negatief door te benoemen wat vermeden dient te worden.
Op gemeentelijk niveau spelen diverse maatschappelijke instellingen een belangrijke rol voor mediawijsheid, media-educatie en mediaopvoeding. Dit is een uitdaging voor de lokale overheden in de komende jaren, juist met de thans lopende transitie jeugdzorg. Behoefte aan informatie en steun bij mediagebruik. Bij veel burgers is er behoefte aan informatie over de omgang met (digitale) media. Er is vooral twijfel over de sociale en culturele kanten van digitaal mediagebruik. Omdat de media nog volop bezig zijn in de technische revolutie, is het lastig zicht te houden op wat je allemaal met de apparaten en mediatoepassingen kunt doen en hoe je er verstandig mee om moet gaan. Er is behoefte aan ondersteuning mediawijsheid. Sommigen weten de media optimaal in te zetten voor hun sociale bestaan en gebruiken bijvoorbeeld sociale media als Facebook en Twitter voor een florerend verenigingsleven. Digitale media kunnen ook ondersteunend zijn in de vorm van online hulpverlening, bijvoorbeeld bij jongeren met depressieve gevoelens of bij gezinnen waar de opvoeding stroef verloopt door psychische stoornissen.
Omgaan met jongeren in een netwerksamenleving. Voor hulpverleners die werken vanuit een christelijke organisatie of hulp verlenen in gezinnen die christelijk zijn. Een handreiking gemaakt door een informele netwerkgroep ambtsdragers, jeugdwerkers, docenten en anderen die vanuit hun werk met jongeren te maken hebben. Zij hebben nagedacht over de invloed van de media. Het resultaat van deze bezinning vindt u terug in deze brochure. Een flink stuk theorie, maar ook praktische aanbevelingen en tips voor oa jeugdwerkers en scholen.
10 tips voor begeleiders in de verstandelijk gehandicaptenzorg op een rijtje door Noxqs. Voorop staat dat de mogelijkheden van het internet belangrijker zijn dan de risico’s die je zou kunnen lopen. Een duidelijk rijtje tips om bijvoorbeeld tijdens een overleg of vergadering samen te bepalen of er zaken spelen rondom deze tips. Hebben jullie mediawijsheid al opgenomen in je werkwijze?
Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft in 2012 een programma ontwikkelt om je bewust te maken dat je sporen achterlaat op het internet, hoe kwaadwillende daar gebruik van kunnen maken en hoe je veiliger kunt handelen. Deze handreiking is een onderdeel daarvan. Het is een lekker beknopt overzicht met tips hoe je veiliger online kunt zijn. Goed om zelf eens door te nemen of om geprint of digitaal aan je cliënt te geven.
Erno Mijland en Herm Kisjes van Beter Gamen hebben een aantal suggesties op papier gezet om in gesprek te gaan met jongeren over sociale media. Deze vragen kunnen gesteld worden tijdens een begeleidingsgesprek, maar zijn ook heel bruikbaar tijdens een thema- avond op jouw leefgroep of inloop.
Voor hulpverleners die met vrouwen werken. Maar ook voor werkers die met daders van mensenhandel te maken hebben. Deze complete handreiking bevat veel achtergrond informatie over de problematiek rond loverboys. Ik heb deze toegevoegd aan het overzicht met name vanwege de loverboy 2.0 problematiek. Vanaf hoofdstuk 3 krijg je een overzicht van het aanbod van verschillende lespakketten. In de bijlage zitten twee checklists. Eentje gericht op het signaleren van een dader, de ander met kenmerken van een slachtoffer.
Deze handreiking bevat inspirerende praktijkvoorbeelden online hulpverlening, serious gaming en e-learning. Gemeenten krijgen vanaf 2015 de verantwoordelijkheid voor alle ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders. Van opvoedcursus, zorg aan jeugdigen met een licht verstandelijke beperking tot verblijf bij pleegouders. De inzet van ICT draagt bij aan een versterking van het zorg- en hulpverleningsaanbod en een betere samenwerking tussenprofessionals.
Jouw cliënt gaat online op zoek naar zijn of haar biologische ouders of kinderen. Mooi als een familiesysteem weer positief hersteld kan worden. Maar soms ook tegen de afspraken in, die bijvoorbeeld met de voogd gemaakt zijn. Helaas heb ik geen echte handreiking kunnen vinden met tips om je client te coachen bij deze zoektocht. Dit artikel stipt wel een aantal punten aan en sluit af met een aantal praktische tips.
KNMG heeft een handreiking gemaakt voor het gebruik van social media door artsen en studenten geneeskunde. Deze handreiking bevat negen concrete aanbevelingen voor artsen, maar die in mijn visie ook gelden voor het gebruik van sociale media in de hulpverlening binnen de GGZ, Jeugdzorg, Welzijnswerk en Gehandicaptenzorg.
Uit onderzoek van Media4Me Intercultureel blijkt onder andere dat profesionals en bewoners positief zijn over het gebruik van media ten behoeve van sociale doeleinden. En draagt het bij aan de kwaliteit van het leven van bewoners. Deze handreiking geeft inzicht in de verschillende kanten van het inzetten van media in de wijk. In hoofdstuk 5 staan conclusies en aanbevelingen voor profesionals en organisaties.
Sociale media zijn de hype voorbij. Ze horen erbij, als communicatiemiddel, als marketingkanaal en als hulpmiddel voor zakendoen en voor vrije tijd en fun. Maar wat kan de zorgsector hier nu mee? In dit eBook nemen Saskia Timmer en Denis de Vries je mee in de wondere wereld van de sociale media en proberen zij het nut en de noodzaak hiervan te laten zien. Zij willen vooral inspireren.
“In november 2012 schreef ik onderstaand artikel naar aanleiding
van de week van de Mediawijsheid om hulpverleners bewust te
maken van hun nieuwe opvoedtaak”
– Sonja Heijkamp –
Uw zorginstelling heeft op elk bureau een pc, een mobieltje, een laptop om ambulant te kunnen werken en draait al een poosje mee op de sociale media. Uw organisatie is zichtbaar en meetbaar. Het webcare team draait de hand niet meer om voor een leuke tweet of artikel op FaceBook. De afdeling communicatie heeft een strak beleid en een flink aantal werknemers is al online te vinden. Uw organisatie is goed op weg. Misschien is dit nog niet het geval? Geeft niets, onderstaande zal u dan mogelijk wel bekend klinken;
Chantal, 15 jaar en woont op een leef- en behandelgroep; “ik heb gisteren een leuke jongen ontmoet op de chat en hij komt vanavond naar mij toe'”
Maria, 43 en woont zelfstandig met ambulante begeleiding; “van voogd mag het niet, maar ik heb mijn dochter een berichtje gestuurd op FB”
Joke, 38, werkt als persoonlijk begeleider op een woongroep; “mijn privemail checken en sms-en onder werktijd moet gewoon kunnen”
Geschiedenis en heden
Wie de geschiedenis van de zorg kent, weet dat het er vroeger iets anders aan toe ging. In basis is zorgen voor de ander gelijk gebleven, maar in de loop van de jaren is ons beeld, ons denken en handelen als hulpverleners veranderd door nieuwe ontwikkelingen. De huidige ontwikkeling die we doormaken is die van de digitale media en het internet.
Hulpverleners
Al langere tijd verwerken we met de computer rapportages, zorgplannen en mailen we elkaar over congressen en kennismiddagen. Wij kunnen dat dus wel met die PC. Tegelijkertijd is er altijd die ene collega die met de handen in het haar zit als er iets geknipt en geplakt moet worden. En zitten we regelmatig met vragen als; wel of niet clienten toevoegen op Facebook? En hoe leg ik dat uit aan de client? Wat post ik wel of niet over mijn werkzaamheden? Wat moeten we toch aan met de clienten die niet achter de pc zijn weg te krijgen? En kan ik wel of niet iets zeggen tegen mijn collega over het sms-en onder werktijd?
Zorgvragers zijn ook online actief en maken voortdurend gebruik van allerlei apparaten. Soms samen met begeleiding, maar vaak ook individueel achter de laptop, Ipad of Smartphone actief met leuke ontmoetingen, familiebanden via Hyves en de nieuwe liefde via een datingsite. Mooie ontwikkelingen, maar de minder leuke kanten zullen u inmiddels niet zijn ontgaan; loverboys, verbroken familiebanden, FaceBook “fitties” en gameverslavingen liggen dagelijks op de loer.Het kan u als hulpverlener niet ontgaan zijn dat een deel van uw collega’s en zorgvragers actief zijn op allerlei technische apparaten en het internet. Zowel op positieve als negatieve wijze lopen zij tegen allerlei nieuwe ervaringen aan. Nieuwe ervaringen waar u als hulpverlener ook mee wordt geconfronteerd.
En dan? Wat zou uw collega hiermee gedaan hebben? Die loopt toch ook tegen dit gedoe aan? Die weet het toch ook niet? Het is hun eigen verantwoordelijkheid hoor! Die zorgvragers zijn er veel handiger mee dan wij!
Is dat zo? Misschien is het juist nu waardevol om als team daar eens samen bij stil te staan en te bespreken hoe je samen aan de slag gaat met deze ontwikkeltaak binnen uw werk?
Hulpverlenen in de 21e eeuw Deze nieuwe ontwikkelingen vragen van u als hulpverleners dus op de werkvloer een nieuwe werk -en handelswijze. Niet eenvoudig, want bent u in staat om de huidige generatie cliënten mediawijs te maken op uw woongroep of afdeling? Is sociale media en het gebruik van digitale mogelijkheden al verankert in de methodiek en in de zorgplannen? Is uw team bekwaam genoeg om te handelen wanneer er 2 zorgvragers via de sociale media ruzie hebben? En hoe ervaren u en het team het gebruik van de prive smartphone op kantoor? En hoort het ondersteunen van zorgvragers op het internet eigenlijk bij uw zorgplicht? Hulpverleners hebben er overduidelijk een taak bij gekregen.
Oplossingen
Wanneer deze vragen de afgelopen maanden een rol speelden in uw team, is een verdieping, workshop of training Mediawijsheid een geschikt middel op samen tot een beleid te komen dat past bij uw team en doelgroep. Hoe handig zou het zijn wanneer er een duidelijk beleid is als het gaat om het gebruik van al die apparaten en de werkmethodiek binnen het team?
Teamtraining
Net als trainingen fysieke weerbaarheid, seksualiteit, medicatie, afstand en nabijheid vind ik dat Mediawijsheid een vast onderdeel moet zijn van het leeraanbod binnen iedere zorginstelling. Samen met het hele team een beleid maken dat aansluit bij de begeleidingsstijl die gehanteerd wordt op de werkvloer. Om op die manier als team de zorgvrager weer mediawijs te maken! DOEN!
Sonja Heijkamp november 2012 – week van de mediawijsheid-