mediawijsheid
De afgelopen jaren is het steeds vanzelfsprekender geworden dat ook mensen met een verstandelijke beperking online actief zijn. Zelfstandig, met hulp van een aangepaste tool of iemand die daarin ondersteunt. Het online gedrag en de hulpvragen verschillen per persoon en begeleiden vraagt dus maatwerk. Net als een stappenplan bij het leren koken, de dagelijkse routine, het uitvragen van hulpvragen bij een intake en een locatieplan met de benodigde handvatten vraagt ook mediaondersteuning een methodisch plan van een team. De afgelopen jaren kwamen we nog weg met het blussen van online brandjes, maar met de opkomst van 5G, VR-brillen en een steeds meer digitaliserende wereld, ontkomen we niet meer aan een pedagogisch mediabeleid. Nog niet overtuigd? Hier zijn 8 andere redenen om snel aan de slag te gaan op je locatie.
Dit blogartikel is een bewerking van de workshop ‘Help! Mijn cliënt gaat online’ die Sonja Heijkamp namens Netwerk Mediawijsheid verzorgde op het Lestival Digivaardig in de zorg op 25 november 2019. Liever beluisteren? Sonja heeft haar verhaal ook als podcast ingesproken.
1. E-Inclusie
Ook mensen met een verstandelijke beperking willen online mee kunnen doen. Internet en sociale media zijn niet altijd even makkelijk om te bedienen, en online kan het lastig te doorzien zijn wat de ander bedoelt met die ene emoji. Een betrokken begeleider, vriend of verwant kan net dat steuntje geven om te durven vloggen of die ene tweet toch maar niet te sturen. Gelukkig gaat er veel goed online en zijn er flink wat mensen met een beperking zeer actief en vaardig. Om deze mediakanjers eens een flinke positieve boost te geven, zijn er de Special Media Awards van Amerpoort en hebben we nu een minister van Gehandicaptenzaken, Rick Brink, die zich ook inzet voor e-inclusie.
2. Generatie Alpha komt eraan
Kinderen geboren na 2010. Ze weten niet beter dan dat internet bestaat en dat hun ouders vaak gebruikmaken van een mobiele telefoon of tablet. Ze leven online en kennen geen wereld zonder internet. Deze generatie komt eraan in de zorg. Als je deze groep wilt kunnen blijven begeleiden, is het goed om hun leefwereld te begrijpen. Zorg dat je weet welke apps ze gebruiken, welke taal ze online spreken en wat ze online zien op hun kanalen. Maar ook waarom er irritatie is als YouTube iets in de voorwaarden wijzigt. Goed om zelf eens na te gaan wat je van bepaalde zaken vindt en hoe je je daarover uit tegen je cliënten. Uit je vooral je ongenoegen, enorme positiviteit of stel je ook weleens vragen om de ander aan het denken te zetten? Zorg dat zij jou bijpraten over internet en sociale media.
3. Preventief i.p.v. brandjes blussen
Hoe vaak kom je pas in actie als het online leed van je cliënt al geschied is? Is dat erg? Of was het nodig om ervan te leren? Het is prettig om eens met je team samen stil te staan bij wat cliënten online meemaken en welke invloed dit op jullie werkzaamheden heeft. Neem jullie begeleidingsstijl en methodiek over dit onderwerp eens onder de loep. Zou het prettig zijn om op voorhand al een plan te maken hoe je gaat reageren als er iets gebeurt? Zou een mediabeleid en aanpak kunnen voorkomen dat het misgaat? Lees op de site van Slachtofferwijzer waar je terechtkunt met vragen.
4. Privacywet
Met de komst van de nieuwe privacywet ben je beter beschermd als het gaat om jouw persoonsgegevens. Niet iedereen mag zomaar aan de haal gaan met jouw gegevens. En wat voor jou geldt, geldt ook voor jouw cliënten en hun verwanten. Extra opletten dus waar je iets naartoe mailt en in welk dossier je wat schijft. Ook mag je niet zomaar meer wat informatie doorgeven aan een andere organisatie. De grootste impact is misschien wel dat er volgens de nieuwe privacywet geen gebruik meer gemaakt mag worden van communicatietools als Facebook en WhatsApp bij het communiceren met cliënten en verwanten. Niet omdat het niet leuk of handig is, maar omdat je volgens de privacywet afspraken moet kunnen maken met het bedrijf dat jouw content opslaat. En de content moet in Nederland worden opgeslagen. Zoals je weet valt er met Facebook en WhatsApp (dat ook van Facebook is) geen echte afspraken te maken en staan hun servers niet in Nederland. Gelukkig zijn er goede alternatieven. De privacymedewerker binnen jouw organisatie kan je hier verder mee helpen.
5. Wet zorg en dwang
Vanaf 2020 treedt de nieuwe wet zorg en dwang in werking. Het uitschakelen van wifi, het vlogverbod en het innemen van mobieltjes of iPad kan nu echt niet meer zonder dat hier goed over is nagedacht, er overleg is geweest en het vastgelegd is in het zorgplan met ieders goedkeuring. Goed om dus eens met collega’s kritisch te kijken naar de maatregelen rond mobieltjes, spelcomputers en wifi die, met de beste bedoelingen, eerder genomen zijn.
Wet zorg en dwang artikel 15: ´De ontnomen voorwerpen worden voor cliënt bewaard, voor zover dit niet in strijd is met enig wettelijk voorschrift. Aan cliënt of zijn vertegenwoordiger wordt een bewijs van ontvangst verstrekt, waarin de voorwerpen die in bewaring zijn genomen zijn omschreven’.
WET ZORG EN DWANG ARTIKEL 51A
Hoe is goed om altijd af te wegen of je veiligheid of vrijheid vooropstelt bij een client. Zorg dat je op de hoogte bent van de online gevaren. Bespreek samen met de gedragskundige of orthopedagoog welke risico’s een cliënt loopt en of die aanvaardbaar zijn. Wil je meer lezen over veiligheid versus vrijheid, lees dan ook eens deze artikelen:
‘In Dialoog over vrijheid en veiligheid: stabiele teams zijn een voorwaarde’ (VGN.nl)
‘Hoe vrijheidsberperkingen terug te dringen? Grens tussen vrijheid en veiligheid’ (Boardroomzorg.nl)
Lees meer over de nieuwe wet op de website van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
6. Nieuwe CAO
In de nieuwe CAO is het recht op onbereikbaarheid opgenomen. Buiten werktijd heb je het recht om met rust gelaten te worden door je werkgever en collega’s. Geen mail, geen appjes of dm’s op je vrije dag. Hoe handig het thuiswerken en de groepsapp ook zijn, je zal opnieuw met collega’s om de tafel moeten over hoe dit recht straks in de praktijk zal moeten gaan werken.
7. Online agressie neemt toe
Ongewenst opgenomen worden op beeld of geluid. Je naam op Twitter, je hoofd in een meme met kwetsende teksten. In het onderwijs speelt dit fenomeen al langer. In de zorg merken begeleiders en jeugdzorgwerkers een toename van online agressie. Doe je wel of geen aangifte als het je overkomt? Het bespreken ervan met collega’s is belangrijk, en samen een plan maken wat je kunt doen als het je overkomt, ook. De handreiking Online Agressie van Jeugdzorg Werkt en de checklist van Hendrien Kaal over wel of geen aangifte doen kunnen hierbij helpen.
8. Eigen werk digitaler
De laatste keer dat je een rapportage met de hand schreef, is alweer even geleden. Medicatie aftekenen, solliciteren, afspraken maken, je uren invoeren, roosteren, de vergadering voorbereiden en de financiën inboeken: zelden gaat het meer met papier en pen. Ook het zorgplan en de dagplanner van de cliënt worden steeds digitaler. Dan hebben we het nog niet eens gehad over de domotica en robotica die ook vaker op woongroepen zullen worden ingezet om de zelfstandigheid van iemand te vergroten. Voor sommigen kan het niet snel genoeg gaan, voor anderen is het een reden om de zorg te verlaten. Zelf aan de slag met je digitale vaardigheden kan gemakkelijk via de website Digivaardig in de zorg.
Genoeg redenen om samen met je team te starten met het maken van een mediabeleid. Gericht op jullie eigen praktijk en met de wetenschap van nu.
Dit artikel verscheen eerder op de site van Netwerk Mediawijsheid
Per 1 februari 2020 is deTweetFabriek geregistreerd als CRKBO docent. Hierdoor is het mogelijk om in opdracht van CRKBO geregistreerde instellingen BTW vrij trainingen te kunnen geven. Maar ook gastlessen op scholen zijn vanaf nu BTW vrij via deTweetFabriek.
“We moeten er iets mee, maar wat?”
Wil jij actief bijdragen aan een #leukonlineleven van jouw cliënten? En eindelijk gericht en methodisch iets doen met mediawijsheid binnen jouw zorginstelling?
DeTweetFabriek krijgt vaak de vraag hoe en waar te starten met mediawijsheid binnen de zorgorganisatie. “we moeten er nu echt iets mee, maar we weten niet wat”. Daarom organiseert DeTweetFabriek een informatie- en inspiratie dag voor belangstellende uit de gehandicaptenzorg over mediawijsheid. We gaan kennis delen, brainstormen en plannen maken.
Voor wie: teamleiders, begeleiders, beleidsmakers, cliëntcoaches, privacymedewerkers, communicatiemedewerkers die ‘iets met mediawijsheid’ willen, maar door de bomen het bos niet meer zien.
Er is voldoende gelegenheid tot het opdoen van ideeën, bespreken van knelpunten, inzien van bestaande materialen, het delen van informatie, kennis en ervaring met elkaar.
Na deze dag ben je op de hoogte van het laatste nieuws rond mediawijsheid voor mensen met een verstandelijke beperking, heb je voldoende informatie, inspiratie, handvatten en een concreet 10 stappenplan om binnen je eigen organisatie een start te gaan maken met mediawijsheid.
Locatie: Switch Mediapark Hilversum
Datum: donderdag 4 juni 2020
Tijd: 10.00-17.00u
Inloop: vanaf 9.30u
Borrel: vanaf 16.30u
Aantal plekken: 15
Aanmelden: voor 15 april 2020 via info@detweetfabriek.nl Je ontvangt na aanmelding een factuur en de vraag welke leervragen je hebt voor deze dag.
Kosten: 175,00 per persoon (Inclusief drankjes, lunch, btw vrij)
Een cliënt maakt ongevraagd opnamen van een begeleider en verspreidt deze via sociale media. Een andere cliënt roept via Whatsapp familieleden op om verhaal te komen halen na een moeilijk gesprek. Het zijn reële cases die zorgen voor reële dilemma’s en gevoelens van onveiligheid bij begeleiders in de gehandicaptenzorg. Amerpoort introduceerde het visiespel Slim met media om teams te helpen hierover met elkaar in gesprek te gaan. Sonja Heijkamp was nauw betrokken bij de ontwikkeling van het spel. Lees verder
Vier januari 2019 kwam het CBS met cijfers over mensen die geen internet gebruiken. Een deel van die groep betreft mensen met een verstandelijke beperking. Ik mocht gisterenochtend bij Radio 1 iets meer komen vertellen over mijn ervaring en werk bij Amerpoort.
Cijfers CBS staan hier
De podcast (237) is hier terug te luisteren
Omdat het zo belangrijk is dat er meer echte aandacht komt voor digitaal burgerschap binnen de zorg, heeft DeTweetFabriek, net als o.a. Bram Bakker, Maria Genova en Kelly de Vries, maanden geleden haar bijdrage al geleverd aan het boek van Geertje Paaij. En nu is hij dan echt te koop! Het boek over mediawijsheid binnen de GGZ. Lees welke ethische dilemma’s er zijn, hoeveel verdriet en blijdschap internet brengt en welke tips er zijn om in actie te komen.
Vandaag verscheen er in mijn Twittertijdlijn een nieuw spel met de leuke naam Fred@Internet.
Er zijn inmiddels best wat leuke offline bordspellen om aandacht te geven aan sociale media.
Kinderen met een licht verstandelijke beperking (LVB) verdienen een eigen aanpak voor mediaopvoeding. Het IQ, de ontwikkelingsleeftijd en het verschil in aangeleerde vaardigheden verschillen per kind enorm. Hierdoor is mediaopvoeding niet altijd op eenzelfde wijze aan te bieden. Voor de lange termijn is er investering nodig van alle betrokken partijen. Hierbij hebben opvoeders en kinderen behoefte aan de juiste tools. Dat zegt sociaal pedagogisch hulpverlener Sonja Heijkamp van De Tweetfabriek in een interview.
Waarom is mediaopvoeding voor deze groep kinderen / jongeren zo belangrijk?
Sonja: “Het is bij deze groep kinderen net zo belangrijk om ze mediawijs te maken als bij kinderen zonder verstandelijke beperking. Het verschil zit hem in de vorm en de duur van de ondersteuning. Iets leren kost meer tijd, omdat het vaker herhaald moet worden. Kinderen met een LVB hebben grote moeite met schoolse vaardigheden, gesproken taal, sociaal inzicht, plannen en organiseren. Ook zien ze bij situaties geen verband tussen oorzaak en gevolg. Deze vaardigheden heb je nodig om online te functioneren.”
“Soms zal mediaopvoeding een levenslange begeleiding zijn”
“Kinderen met een LVB zijn erg beïnvloedbaar voor wat anderen doen of zeggen. Dit maakt dat zij makkelijk slachtoffer of dader worden van een strafbaar feit. Mogelijk doen zij op internet dingen waarvan zij de gevolgen niet overzien. Kennis die vandaag is opgedaan kunnen zij vaak niet toepassen op andere situaties. Hierdoor leren zij niet direct wat wel en niet handig is.
Je moet je dus realiseren dat mediaopvoeding soms een levenslange begeleiding zal zijn. Zij overschatten zichzelf, worden overvraagd door de maatschappij, moeten op hun tenen lopen, worden vaker gepest en voelen zich sneller eenzaam en depressief. Welke invloed het internet precies heeft op deze gevolgen is nog onbekend. Wat je vaak ziet is dat ze niet in de gaten hebben dat zij slachtoffer of dader zijn. Het vermogen om te reflecteren naar hun eigen handelen is er niet of nauwelijks. Hierdoor is het erg lastig om LVB-kinderen bewust te maken van hun eigen rol in het verhaal.”
Kun je voorbeelden geven van positief dan wel negatief internetgedrag dat deze groep vertoond?
Sonja: “Internet is een enorme bron van positieve mogelijkheden voor kinderen met een beperking. Ze kunnen er allerlei spelletjes doen om zich te vermaken, maar ook juist om te leren. Op YouTube kijken hoe je iets moet doen of maken is juist heel prettig, omdat lezen of gesproken taal vaak te complex is. Ook contact zoeken of onderhouden met familie is een groot voordeel van internet. De vele apps die er tegenwoordig zijn kunnen erg goed ondersteunen bij de dagelijkse routine. Deze apps geven de doelgroep meer vrijheid om zelfstandiger in het leven te staan.”
“Apps geven de doelgroep de vrijheid om zelfstandiger in het leven te staan”
“De keerzijde is het gemak waarmee je via internet gevonden wordt door een loverboy, iemand uitscheld of discrimineert, spullen verhandelt, gokt en filmpjes vindt die schadelijk zijn voor de beeldvorming. Voor zowel de positieve als de negatieve kanten is begeleiding wenselijk. Het vraagt veel inzet van beide partijen om vaker dingen te herhalen, voorlichting te geven en deze steeds weer aan te passen aan de huidige ontwikkelingen.”
Moeten we ons richten op de jongeren zelf, of juist op de ouders en/of begeleiders?
Sonja: “We moeten ons richten op alle partijen. Het systeem rond kinderen met een LVB heeft vaak ook te kampen met een beperking. Zij kunnen zelf niet adequaat mediaopvoeding geven. De kinderen bezitten vaak al de nodige kennis over internet en de apparatuur, maar missen dus het inzicht en overzicht.”
“Het systeem rond kinderen met een LVB heeft ook te kampen met een beperking”
“Ouders, docenten, opvoeders en begeleiders zijn belangrijk voor de ondersteuning in het leven van de kinderen. Dit geldt ook voor vaardigheden als bed opmaken, boodschappen doen en koken. In dit lijstje hoort digitale vaardigenheden/mediaopvoeding/ondersteuning thuis.”
Waarom is het lastig om info bij de doelgroep te krijgen?
Sonja: “Als je leest om hoeveel mensen het ongeveer gaat in ons land, snap je niet dat er nog zo weinig rekening gehouden wordt met deze doelgroep. Er is nog steeds weinig kennis en begrip in de maatschappij voor kinderen/mensen met een LVB.
Organisaties houden nog geen rekening met de beperkingen van deze kinderen. Alles wordt aangeboden in geschreven taal, met veel prikkels en overvloed aan snelle nieuwe ontwikkelingen. Materiaal dat beschikbaar is, veroudert heel snel.
Kinderen met een LVB vinden zelf vaak dat ze het allemaal best kunnen. Zij ontkennen hun beperkingen en overschatten zichzelf. Daarbij schamen zij zich voor hun beperking en mijden zorg en begeleiding. Voor scholen is er nog geen lesmateriaal ontwikkeld. Ook voor begeleid wonen projecten is geen materiaal beschikbaar om ouders en opvoeders te ondersteunen bij de mediaopvoeding.”
Wat voor instrument zou je zelf het liefste zien?
“Ik zie vooral ons opvoeders als instrument om mediaopvoeding op de kaart te krijgen en deze kinderen te ondersteunen in een veilig online gedrag. We hebben in de zorg en op school voor kinderen met een LVB al flink wat materialen die betrekking hebben op allerlei andere thema’s, zoals seksualiteit en middelengebruik. Voorbeelden hiervan zijn praatplaten, filmpjes, bordspellen, vragenlijsten, kwartetten en boekjes. Deze moeten wat mij betreft ook snel komen met het thema internet en sociale media.”
“Veel verschillende materialen heeft de voorkeur, aangezien ieder kind anders is”
“Naast mijn verhaal is het soms prettig om via een tool in gesprek te gaan. Veel verschillende materialen heeft wel de voorkeur, aangezien ieder kind anders is. De één zal een bordspel fantastisch vinden en de ander kan beter zelf op de computer aan de slag. Materiaal moet bij voorkeur bestaan uit beeldmateriaal. Voor tieners met een LVB is dit ook eigenlijk nodig, maar zij hebben vaak weerstand tegen afbeeldingen. Hierdoor moet je als opvoeder vaak creatief zijn in het vinden van de juiste toon en snaar om het gesprek te voeren en de juiste vragen te stellen.”
Lees ook:
» LVB-jeugd vaker in problemen met sociale media
» Media verrijken het leven van je cliënt
» Dossier Online met een beperking op mediawijsheid.nl
Een deel uit dit interview verscheen eerder in het artikel Gezocht: briljante ideeën om LVB-jeugd te helpen zich mediawijzer te kunnen gedragen
Lees ook: Alle kinderen moeten geholpen worden om digitaal te excelleren. Juíst kinderen in het speciaal onderwijs. Het boek ‘Sociale media in het speciaal onderwijs‘ bevat 15 inspirerende portretten van leraren die op een creatieve manier aandacht besteden aan sociale media en mediawijsheid in de les. Het is gratis te downloaden.
Bron: Mediawijzer.net
Sociale media, de webcam, gamen, vrienden op FaceBook en online shoppen. Dit zijn een aantal van de thema’s die verwerkt zijn in het nieuwe bordspel Sociale Slimmeriken van ’s Heeren Loo. Een spel waar we in de zorg en hulpverlening om zaten te springen. Sociaal werkers, groepsleiders, buurtteams en jongerenwerkers hebben dagelijks te maken met uitdagingen die te maken hebben met sociale media en de digitalisering. Afgelopen zondag schoven bij mij op kantoor in Utrecht Corina en Dennis aan voor een potje offline gamen en in gesprek gaan over de computer en sociale media.
Aan de slag!
Beide zijn een paar weken geleden enthousiast ingegaan op mijn uitnodiging dit nieuwe spel te testen. Zowel Corina als Dennis hebben een computer en maken daar intensief gebruik van. Internet is voor beide iets normaals en een leven zonder is ondenkbaar. Corina speelt vooral spelletjes, gebruikt FaceBook en Pinterest , mailt met begeleiding en belangrijke anderen. Dennis is een fanatiek gamer, bouwt zelf websites en staat altijd klaar om anderen te helpen met computer of SmartPhone problemen. Beide beleven meestal plezier aan de computer en de sociale media, maar beide hebben ook al eens de minder leuke kanten van de het internet ervaren. Tijd dus om samen eens te onderzoeken of we naast de lol ook direct nog iets kunnen leren van dit nieuwe spel. Sociale Slimmeriken is een bordspel dat met vier of vijf spelers gespeeld kan worden. Er is veel aandacht besteed aan de vormgeving. Het blik waar het spel inzit is zo gemaakt dat het lijkt op een laptop. Als je hem openmaakt dan….nou ja, we verklappen hier natuurlijk niet zomaar alles…..
Het spel
Een persoon is de spelleider. In dit geval was ik dat, maar deze rol is natuurlijk ook prima te vertolken door een cliënt of bewoner die dat leuk vindt. Je speelt eigenlijk memory. Maar het blijft niet bij het draaien en verzamelen van de kaartjes. Als je een setje kaarten hebt mag je een aantal vragen beantwoorden of een opdracht doen. De vragen helpen je het gesprek te voeren over internet en de opdrachten laten je ervaren hoe ingewikkeld internet soms kan zijn. Dennis liet als echte heer de dame voor, waardoor Corina het spel mocht starten. Als snel scoort zij de eerste setjes en raken we in gesprek over FaceBook, echte vrienden, ruzie en pesten en virussen en boeven. Het omdraaien van de kaartjes ging wat lastig, ze zijn wat dun, waardoor je met korte nagels of motorische beperkingen ze niet kunt draaien. “Dat is wel een verbeterpuntje” vinden we met z’n drieën. Van de antwoorden maak ik aantekeningen die mij helpen deze blog te schrijven, maar helpen mij ook aan informatie die ik kan toevoegen aan het zorgplan. We bespreken wat er wel en niet leuk is aan internet, of je zomaar foto’s van je kind online zet, of gamen verslavend is, hoe je kan controleren of een webwinkel betrouwbaar is, wat je wel en niet op FaceBook kan zetten, hoe je de pc beveiligd tegen virussen en waar je de webcam voor gebruikt. Al spelend kwamen we ook tot de conclusie dat de speeltijd van een half uur die gesteld is niet klopte. Wij spelen nu maar met z’n drieën en voeren de teken- en door fluister opdrachten niet eens echt uit. Ondanks dat zijn we ruim een uur in gesprek geweest. Het spel is hierdoor, met de juiste ondersteuning, toch ook geschikt voor de vulling van bijvoorbeeld een thema-avond op de woongroep. Ik heb als spelleider wel meegedaan, maar was de grote verliezer. Corina won met maar liefst 8 setjes. Dennis werd tweede met 6 setjes. Ik vraag me direct af of een Sociale Slimmeriken certificaat leuk en aanvullend zou zijn voor de deelnemers, maar vergeet dat te vragen aan ze.
Mening 
Sociale Slimmeriken is een leuk spel om op een speelse manier in gesprek te gaan over internet en sociale media. Het “algemene niveau is prima” aldus Dennis: “niet te kinderachtig, gewoon goed voor iedereen, of je nou wel of geen beperking hebt”. Beide geven aan er wel iets van geleerd te hebben, maar wat dan precies, is toch lastig om te verwoorden. “je weet nu wat je kan doen, maar je leert niet alles van dit spel” zegt Dennis: “het is ook belangrijk om dingen te leren van persoonlijke ervaringen”.
Wat mij betreft verdient Sociale Slimmeriken een plekje op elke woon- en/of leefgroep om cliënten/bewoners en begeleiders te kunnen ondersteunen bij de digitalisering. Met dit spel heb je naast het face to face gesprek over media nu ook een onmisbare tool om op een ongedwongen manier samen het gesprek aan kunnen gaan.
Sonja Heijkamp – deTweetFabriek
Promofilmpje Sociale Slimmeriken
Meer informatie over het spel via socialmedia@sheerenloo.nl
Mediaopvoeding en het werk van een Maatschappelijk Werker of Sociaal Pedagogisch Hulpverlener. Het is voor sommigen nog een onbekende mix van twee werelden. Toch gaan er steeds meer zorgorganisaties actief aan de slag met een scholing voor begeleiders. Zij kunnen hierdoor bijdragen aan de mediawijsheid van de cliënten. Begeleiders kunnen voorlichting geven over de risico’s en initiatief nemen om het leven van clienten te verrijken met media. Door tijdens hun werk dit op professionele wijze op te pakken, dragen zij actief bij aan het voorkomen van een digitale kloof.
Tijdens de Week van de Mediawijsheid 2013 besteden verschillende organisaties op allerlei manieren aandacht aan mediawijsheid. Dit jaar is het thema ‘Media verrijken je leven’.
Speciaal voor deze week verzamelde deTweetFabriek zeventwintig handreikingen die jij als hulpverlener goed kunt gebruiken. Handreikingen die jouw algemene kennis verschaffen over internet, social media en de digitalisering. De meeste zijn speciaal geschreven gericht op een vakgebied of doelgroep. Zie het als praktische handvatten om kennis en inzicht te krijgen over hoe je samen met je cliënt, zijn of haar leven kunt gaan verrijken met media.
Alle handreikingen zijn direct te downloaden door op de titel te klikken. Ik wens jouw en je client(en) veel mediawijsheid toe met deze verzameling. Wil je samen met je team een workshop of scholing? Neem contact op met deTweetFabriek voor meer informatie.
Competentiemodel Mediawijsheid
Superhandig overzicht van Mediawijzer. Wat is mediawijsheid nou precies? Deze handreiking laat middels competentiegroepen en niveaus zien wat er allemaal bij mediawijsheid komt kijken. Handig om als basiskennis eens door te lezen en te gebruiken bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van materiaal, infoavond, competentiekaarten of het formuleren van een leerdoel in een zorgplan.
Social Media Richtlijnen Algemeen
Wil je als organisatie, team of afdeling aan de slag met social media? Deze handreiking van TNT bevat in vier pagina’s de kernpunten samen van hoe je online een ambassadeur kunt zijn voor jouw organisatie. Uitleg over de richtlijnen, basisprincipes, een stroomschema hoe je om gaat met uitlatingen over je organisatie en wat zijn de do’s en don’ts. De VGN draagt deze handreiking aan bij hun leden als model om te gebruiken.
Pingen, Whappen, Tweeten, Taggen en Liken
Sociale Media en 
schoolveiligheid. Handig overzicht van de strafbare feiten en de risico’s van sociale media gemaakt door de politie. Het document is geschreven met de focus op scholen. De vertaalslag naar de hulpverlening is eenvoudig te maken. Dat maakt deze handreiking prettig leesbaar en prima te gebruiken om collega’s of cliënten te informeren tijdens een vergadering of verdiepingsmoment.
Praten over internet
Hoe ga je een geprek aan over internet met je cliënt of bewoner? Hoe eenvoudig het ook lijkt, uit ervaring en gesprekken blijkt het vaak toch lastiger om dit ‘even’ te doen. Sanne van der Hagen van Noxqs en Sonja Heijkamp van deTweetFabriek hebben -geïnspireerd door Mijn Kind Online- het maar eens op een rijtje gezet. Deze handreiking geeft concrete tips hoe je een gesprek over internet en social media kunt aangaan.
Samen Wijzer Handleiding voor Hulpverleners
Deze handleiding is in 2012 tot stand gekomen na onderzoek bij Vitree. Samen met de werkmap een handige tool speciaal voor begeleiders die werken met jongeren met een licht verstandelijke beperking. Geschreven vanuit de competentiegerichte benadering en prettig leesbaar en bedoelt om samen met de jongeren aan de slag te gaan met een aantal concrete zaken zoals e-mail, Google, chatten, reclames enz.
Bereik uw achterban via social media
Deze gids is gemaakt voor Wmo-raden, maar is ook interessant voor cliëntenorganisaties, gemeenten en andere organisaties die via social media in contact willen komen met hun achterban. Je leest hierin hoe u social media slim inzet om uw doel en doelgroepen te bereiken.
10 Twittergeboden die iedere welzijnswerker moet kennen
Online contact maken met de buurt gaat steeds vaker plaats vinden in de toekomst. Steeds meer organisatie zijn te vinden op de sociale media. Als je wilt starten met social media in je werk en je hebt een Twitteraccount, dan zijn deze 10 geboden voor welzijnswerkers van Anneke Krakers een goede leidraad om je online te profileren. Wees jezelf en wees leergierig zijn twee van de tien geboden.
Mediawijsheid en de competenties van de maatschappelijk werker
Wie de opleiding MWD gedaan heeft of er nog mee bezig is, is met de volgende 18 competenties bekend. Het zijn de kaders om je vak te leren en te toetsen of je de werkvloer op mag gaan. deTweetFabriek wil je met deze handreiking laten zien wat mediawijsheid betekend voor jouw werk als maatschappelijk werker. Je krijgt uitleg hoe je de verschillende competenties mediawijs kunt benaderen.
Wijkmedia onder de loep
Met de WMO in opkomst ligt er voor hulpverleners een taak om wijkgerichter te gaan werken. Een wijkmedia project kan daar een onderdeel van zijn. Samen met de buurt middels media aan de slag met de directe leefomgeving. Deze publicatie van Media4Me (Ed Klute) bevat toepassingen van lokale media zoals wijkwebsites en buurtschouwen. Het is een wegwijzer voor initiatiefnemers, professionals en beleidsmakers die meer willen met media en internet.
Praten met de media
Ineens staat je cliënt in de belangstelling staat bij de media. De kleine krantenberichtjes, in een docu bij deVijfdedag, SBS6 nieuws, Document, de babbelbox bij Man bijt Hond, of bij Nieuwsuur. Soms kiezen mensen zelf om mee te werken aan de media, maar soms is een journalist in de voortuin een complete verrassing. Mijn ervaring is dat cliënten daarna vaak verbolgen over hoe hun verhaal toch zo afwijkend in de krant of in de docu terug te zien is. Als jouw cliënt iets wil ondernemen met de media is het goed om samen de voor en nadelen eens te bespreken. Slachtofferhulp schreef een mooie handleiding over hoe je om kunt gaan met media-aandacht als slachtoffer, getuige of nabestaande.
Brochure allochtone ouders en de digitale generatiekloof
Een handreiking voor mediacoaches en opvoedingsprofessionals. MiraMedia geeft in deze handreiking duidelijk weer dat allochtone ouders dezelfde knelpunten ervaren als autochtone ouders bij de mediaopvoeding van hun kinderen. Toch zijn er ook verschillen. Allochtone ouders zijn moeilijker bereikbaar voor mediacoaches en organisaties. Om deze ouders wel te bereiken en te ondersteunen bij de mediaopvoeding wordt samenwerken met migrantenorganisaties en allochtone sleutelfiguren benoemd als essentieel. Hoe je dat kunt aanpakken lees je in het document. Voor hulpverleners die met allochtone jongeren werken is er ook een verkennende notitie uit 2010 van Kenniscentrum voor emancipatie en participatie. Zeker het lezen waard. Allochtone jongeren Mediagebruik en mediawijsheid
Ik ben digitaal competent
Voor begeleiders in de verstandelijke gehandicaptenzorg is dit een fantastisch handboek over de computer en het internetgebruik. Het bestaat uit modules, picto’s, opdrachten, antwoordbladen en digitips. Afhankelijk van de doelen van je bewoner of cliënt kun je samen met een module aan de slag. Het complete handboek is beschikbaar via Erica.van-Harn@sheerenloo.nl
Hoe gebruik je sociale media op een verantwoorde manier
Handreiking voor verzorgenden en verpleegkundigen. Was internet in eerste instantie vooral een plek waar je over alle mogelijke onderwerpen informatie kon vinden, met de komst van de sociale media kun je heel gemakkelijk zelf informatie online delen met anderen. Deze ontwikkeling is zeker positief, ook voor jou als verpleegkundige of verzorgende. Tegelijkertijd vraagt het gebruik van sociale media door jou speciale aandacht met name vanwege de bescherming van de privacy van de zorgvrager.
Social Media en de JGZ
Een wereld vol kansen. Social media maken een stormachtige ontwikkeling door. Ouders, jongeren en professionals lijken tegenwoordig allemaal ‘online’. Het lijkt voor de hand liggend om hierop in te spelen, maar het is vaak onduidelijk wat deze ontwikkeling voor de jeugdgezondheidszorg (JGZ) kan betekenen. Dat is de reden waarom het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid de social media onder de loep hebben genomen. In deze handreiking nemen zij u mee in de wereld van de social media. Zij gaan in op de kansen die deze nieuwe vorm van communiceren biedt en bieden handvatten die kunnen helpen bij het daadwerkelijk ‘aan de slag gaan’. Zij hopen u als JGZ-professional of als manager te enthousiasmeren en te activeren om met social media in de JGZ te starten.
Mediawijsheid integreren in zorgplannen
Zorgplannen hebben op iedere zorginstelling een andere vorm en inhoud. Andere termen, andere bewoordingen en het hangt van de schrijver af in welke stijl er geschreven wordt. Zorgplannen hebben wel een aantal dingen gemeen; er staan doelen in, die beschreven zijn vanuit de verschillende leefgebieden. Het is belangrijk om te beseffen dat vrijwel op elk leefgebied een link te vinden is met mediawijsheid. Wanneer we kijken naar de verschillende leefgebieden, die zijn opgesteld in het kader van de kwaliteitsbevordering van de gehandicaptenzorg zien je al snel dat mediawijsheid op elke leefgebied van invloed is.
Beroepscode sociale media kerk
Sociale media bieden nieuwe uitdagingen en kansen voor de kerk. Dit document richt zich op voorgangers, kerkelijk werkers en vrijwilligers binnen de kerk, met name de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Na een algemene inleiding wordt er in dit document vanuit drie perspectieven gekeken naar het gebruik van internet en sociale media: als presentatie, vanuit interne en vanuit externe communicatie. Dit document is een handreiking voor een gedragscode in de breedste zin van het woord. Deze kan dienen om een kader te hebben bij het gesprek over internet en sociale media. De opzet is positief en negatief. Positief door te benoemen waaraan gedacht moet worden. Negatief door te benoemen wat vermeden dient te worden.
VNG en NJI Mediawijsheid informatie en inspiratie voor gemeentelijk beleid
Op gemeentelijk niveau spelen diverse maatschappelijke instellingen een belangrijke rol voor mediawijsheid, media-educatie en mediaopvoeding. Dit is een uitdaging voor de lokale overheden in de komende jaren, juist met de thans lopende transitie jeugdzorg. Behoefte aan informatie en steun bij mediagebruik. Bij veel burgers is er behoefte aan informatie over de omgang met (digitale) media. Er is vooral twijfel over de sociale en culturele kanten van digitaal mediagebruik. Omdat de media nog volop bezig zijn in de technische revolutie, is het lastig zicht te houden op wat je allemaal met de apparaten en mediatoepassingen kunt doen en hoe je er verstandig mee om moet gaan. Er is behoefte aan ondersteuning mediawijsheid. Sommigen weten de media optimaal in te zetten voor hun sociale bestaan en gebruiken bijvoorbeeld sociale media als Facebook en Twitter voor een florerend verenigingsleven. Digitale media kunnen ook ondersteunend zijn in de vorm van online hulpverlening, bijvoorbeeld bij jongeren met depressieve gevoelens of bij gezinnen waar de opvoeding stroef verloopt door psychische stoornissen.
Connected 24/7
Omgaan met jongeren in een netwerksamenleving. Voor hulpverleners die werken vanuit een christelijke organisatie of hulp verlenen in gezinnen die christelijk zijn. Een handreiking gemaakt door een informele netwerkgroep ambtsdragers, jeugdwerkers, docenten en anderen die vanuit hun werk met jongeren te maken hebben. Zij hebben nagedacht over de invloed van de media. Het resultaat van deze bezinning vindt u terug in deze brochure. Een flink stuk theorie, maar ook praktische aanbevelingen en tips voor oa jeugdwerkers en scholen.
10 tips voor begeleiders
10 tips voor begeleiders in de verstandelijk gehandicaptenzorg op een rijtje door Noxqs. Voorop staat dat de mogelijkheden van het internet belangrijker zijn dan de risico’s die je zou kunnen lopen. Een duidelijk rijtje tips om bijvoorbeeld tijdens een overleg of vergadering samen te bepalen of er zaken spelen rondom deze tips. Hebben jullie mediawijsheid al opgenomen in je werkwijze?
Je bent zichtbaarder dan je denkt
Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft in 2012 een programma ontwikkelt om je bewust te maken dat je sporen achterlaat op het internet, hoe kwaadwillende daar gebruik van kunnen maken en hoe je veiliger kunt handelen. Deze handreiking is een onderdeel daarvan. Het is een lekker beknopt overzicht met tips hoe je veiliger online kunt zijn. Goed om zelf eens door te nemen of om geprint of digitaal aan je cliënt te geven.
In gesprek met jongeren over sociale media
Erno Mijland en Herm Kisjes van Beter Gamen hebben een aantal suggesties op papier gezet om in gesprek te gaan met jongeren over sociale media. Deze vragen kunnen gesteld worden tijdens een begeleidingsgesprek, maar zijn ook heel bruikbaar tijdens een thema- avond op jouw leefgroep of inloop.
Aanpak loverboyproblematiek
Voor hulpverleners die met vrouwen werken. Maar ook voor werkers die met daders van mensenhandel te maken hebben. Deze complete handreiking bevat veel achtergrond informatie over de problematiek rond loverboys. Ik heb deze toegevoegd aan het overzicht met name vanwege de loverboy 2.0 problematiek. Vanaf hoofdstuk 3 krijg je een overzicht van het aanbod van verschillende lespakketten. In de bijlage zitten twee checklists. Eentje gericht op het signaleren van een dader, de ander met kenmerken van een slachtoffer.
Ideenboek ICT en Jeugdzorg
Deze handreiking bevat inspirerende praktijkvoorbeelden online hulpverlening, serious gaming en e-learning. Gemeenten krijgen vanaf 2015 de verantwoordelijkheid voor alle ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders. Van opvoedcursus, zorg aan jeugdigen met een licht verstandelijke beperking tot verblijf bij pleegouders. De inzet van ICT draagt bij aan een versterking van het zorg- en hulpverleningsaanbod en een betere samenwerking tussenprofessionals.
Pleegzorg en internet
Jouw cliënt gaat online op zoek naar zijn of haar biologische ouders of kinderen. Mooi als een familiesysteem weer positief hersteld kan worden. Maar soms ook tegen de afspraken in, die bijvoorbeeld met de voogd gemaakt zijn. Helaas heb ik geen echte handreiking kunnen vinden met tips om je client te coachen bij deze zoektocht. Dit artikel stipt wel een aantal punten aan en sluit af met een aantal praktische tips.
Artsen en Social Media
KNMG heeft een handreiking gemaakt voor het gebruik van social media door artsen en studenten geneeskunde. Deze handreiking bevat negen concrete aanbevelingen voor artsen, maar die in mijn visie ook gelden voor het gebruik van sociale media in de hulpverlening binnen de GGZ, Jeugdzorg, Welzijnswerk en Gehandicaptenzorg.
Wijkmedia en de kwaliteit van leven
Uit onderzoek van Media4Me Intercultureel blijkt onder andere dat profesionals en bewoners positief zijn over het gebruik van media ten behoeve van sociale doeleinden. En draagt het bij aan de kwaliteit van het leven van bewoners. Deze handreiking geeft inzicht in de verschillende kanten van het inzetten van media in de wijk. In hoofdstuk 5 staan conclusies en aanbevelingen voor profesionals en organisaties.
Sociale Media in de zorg de hype voorbij?
Sociale media zijn de hype voorbij. Ze horen erbij, als communicatiemiddel, als marketingkanaal en als hulpmiddel voor zakendoen en voor vrije tijd en fun. Maar wat kan de zorgsector hier nu mee? In dit eBook nemen Saskia Timmer en Denis de Vries je mee in de wondere wereld van de sociale media en proberen zij het nut en de noodzaak hiervan te laten zien. Zij willen vooral inspireren.